نویسنده: محمد حارث پویا
هرچند معنی و مفهوم اجمالی حرص به همگان واضح و روشن است، اما توجه به مفهوم دقیق آن نکات تازه و مهمی را برای‌ مان می‌آموزاند. حرص به معنی زیاد‌طلبی و تمایل بیش از حد به یک چیز می‌باشد. این پدیده در جوامع امروزی به حدی رشد کرده که سبب ایجاد مشکلات زیادی شده‌است. بناءً قصد درایم تا در این‌جا به بیان مشکلات حاصل از این پدیده بپردازیم و راه‌حل‌های آن را از دید اسلام بیان کنیم.
موجودیت و رشد افکاری چون منفعت‌طلبی در جوامعی امروزی، سبب افزایش تقاضا‌ی افراد شده است، و از آن‌جا که حس کسب ثروت و مال دنیا در بین انسان‌ها زیاد است، انسان همیشه می‌کوشد که با استفاده از راه‌های گوناگون ثروت‌اندوزی کند. این مفکوره و این حس سبب ایجاد انسان‌های حریص می‌شود، چنان انسان‌هایی‌که هرگز در راه بدست‌آوردن متاع دنیا خسته نمی‌شوند.
حرص در انسان قوت افکار و مفاهیمی چون قناعت و شکر را کم می‌سازد و یا از بین می‌برد. در حقیقت، کم‌طلبی و شکر‌گذاری، ویژگی انسان‌های حریص نیست. انسان‌های حریص هیچ زمانی از کسب مال و ثروت دست بر نمی‌دارند، متاع دنیا چشم‌های‌شان را کور کرده و آنان را از شکر نعمت‌های الله سبحانه وتعالی باز می‌دارد. همین‌گونه حرص سبب فراموشی آخرت می‌شود و در مقابل، دنیا را از یک نقطه به یک خط دراز تبدیل می‌کند.
یکی دیگر از انواع حرص که امروزه رشد زیادی کرده است، حرصِ کسب قدرت و مقام می‌باشد. در حقیقت اکثر مشکلات موجود در جوامع امروزی، به‌خصوص سرزمین‌های اسلامی، که باعث عدم پیشرفت و عدم ایجاد آرامش شده است، ناشی از رقابت‌های عده‌ای از ثروت‌مندان است که بخاطر بدست‌آوردن قدرت و مقام با یک‌دیگر می‌جنگند. بهترین نمونۀ این نوع حرص را می‌توان در تاریخ افغانستان، به‌خصوص در دو قرن اخیر پیدا کرد. حتی امروز نیز ثروت‌مندانی هستند که قدرت و مقام، چشمان‌شان را کور کرده و بخاطر عزیز شدن در نزد امریکا و گرفتن پول و مقام، دست به انجام هرکاری می‌زنند. بناءً حرص به مال، ثروت و قدرت از نگاه اسلام حرام است و الله سبحانه وتعالی نیز این عمل را ویژگی مؤمنان قرار نداده و آنان را دستور داده تا از این پدیدۀ فتنه‌انگیز دوری کنند.
اگرچه دیدی که امروزه از حرص موجود است، به نکات فوق بر می‌گردد، ولی مطلق‌گیری آن به این نکات امری سطحی بینانه و خالی از تدبر است. همان‌طور که گفته شد، حرص تمایل بیش از حد و زیاد‌طلبی را گویند. انسان ها و به‌خصوص مسلمانان می‌توانند به انجام اعمال خیر حریص باشند. حرص به اعمال خیر باعث می‌شود که مسلمانان همواره در کسب رضایت الله سبحانه وتعالی از یک‌دیگر سبقت بگیرند و هیچ‌گاهی از انجام تکالیف‌شان احساس خسته‌گی نکنند. با مروری بر زندگی اصحاب رضی الله تعالی عنهما دیده می‌شود که این نوع حرص نزد آنان تا حدی زیاد بود که بعضاً به منظور سبقت از یک‌دیگر به رسول الله صلی الله علیه وسلم مراجعه می‌کردند و از او صلی الله علیه وسلم راه‌های جدید را برای کسب ثواب بیشتر می‌طلبیدند.
بناءً حرص می‌تواند ضامن باغی از باغ‌های بهشت و یا گودالی از گودال‌های جهنم باشد. اگر انسان به مال، ثروت و قدرت حریص باشد، زندگی دنیا را آن‌قدر بزرگ و وسیع می‌نگرد که پایان دنیا و آخرت را فراموش می‌کند، قناعت ندارد و شکر نعمت‌هایی دست‌داشته‌‌اش را بجای نمی‌آورد؛ در نتیجه هر روزش را به طمع کسب منفعت بیشتر سپری می‌کند. اما برعکس، کسی که به کسب رضایت الله سبحانه وتعالی حریص باشد، زندگی دنیا را چون نقطه‌ای می‌بیند که پایان‌اش نزدیک است و خود را برای زندگی ابدی آماده می‌سازد، این شخص از کوچک‌ترین فرصت بدست آمده برای کسب ثواب دریغ نمی‌کند و هر روزش را به امید کسب ثواب بیشتر به پایان می‌رساند.
در نتیجه بر ما به عنوان یک مسلمان لازم است تا یک راه را بر گزینیم و چه راهی بهتر از راهی که ضامن خیری بر ما شود که نتیجه‌اش تا ابد باقی می‌ماند و آن همانا رضایت الله سبحانه وتعالی و جنت فردوس است.