اگر نقش روسیه را بعد از
سال ۲۰۰۱م در افغانستان به تحلیل بگیریم، ما شاهد دو دوره ی متفاوت از نقش روسیه
در تحولات افغانستان می باشیم. روس ها تا سال ۲۰۱۴م، نقش حاشیه یی و تا حدود
زیادی نظاره گر تحولاتِ افغانستان را داشتند، چون تهدیدی خاصی را از جانب
افغانستان احساس نمی کردند. ولی بعد از امضای پیمان امنیتی میان افغانستان-امریکا
و تداوم حضور نیروهای امریکایی در افغانستان بر اساس این پیمان و استقرار در نُه پایگاه
نظامی، و در کنار این، حضور داعش در منطقه و ناامنی های شمال؛ ما شاهدِ نقش متفاوتِ
روسیه در افغانستان هستیم.
چون روسیه از حضور درازمدت امریکا در منطقه و
ناامنی آسیای میانه شدیداً احساس نگرانی می کند. بنابرین، روسیه آغاز به بعضی از
تحرکات در افغانستان نمود. البته باید خاطر نشان ساخت که افغانستان برای منافع
روسیه زیاد حیاتی نیست، بلکه نگرانی از بی ثباتی در آسیای میانه پای روسیه را به
افغانستان کشانیده است.
ضمیر کابلوف، فرستاده ی ویژه ی پوتین در
افغانستان، در گفتگویی با خبرگزاری اناتولی ترکیه گفته که امریکا به این پایگاه ها
برای مهار روسیه به عنوان یک بازیگرِ رهبر در غرب آسیا و نفوذ رو به رشد چین در
آسیا، ضرورت دارد.
هم چنان وی در پاسخ به این پرسش که آیا پایگاه ها
برای شما مزاحمت می کنند؟ گفت که: «البته چرا برای کسی مزاحمت نکنند! چرا در
افغانستان؟ افغانستان کجاست و امریکا کجاست؟! اگر ما چیزی شبیه آن را در مکزیک
انجام می دادیم، برای امریکا مزاحمت نمی کرد؟ ما قبلاً در کیوبا تجربه کرده ایم و
پیامدش را می دانیم. فکر می کنم این کار قدیمی و از کار افتاده است. چرا آن ها این
کار را پس از ۱۵ سال شعار مبارزه با تروریزم در
افغانستان انجام می دهند؟ آن ها به شکل احمقانه یی تلاش می کنند که بگویند این کار
برای آموزش است. بی خیال! طرف شما احمق ها و نادان ها نیستند. ما دلایل[حضور نظامی
امریکا در افغانستان] را می دانیم. روسیه هرگز این را تحمل نخواهد کرد.»
در کنار این،
از زمانی که داعش در افغانستان اعلام موجودیت کرد و دولت افغانستان و رسانه ها بسیاری
از حوادث را به این گروه نسبت می دهند، و از فعالیت آن در نقاط مختلف به خصوص شمال
پرده برداری می کنند، این موضوع باعث نگرانی روسیه شده است. چون داعش بر اساس
شعارهای فرامرزی فعالیت می کند و روسیه از گسترش نفوذ این گروه در آسیای میانه شدیداً
نگران است.
از این رو، روسیه تماس های خود را با طالبان
افزایش داده و چندی قبل تعدادی از اعضای برجسته طالبان به روسیه سفر کردند. هدف از
برقراری این تماس ها تبادل اطلاعات و همکاری بر علیه داعش گفته شده است.
امریکا بخوبی
از افغانستان منحیثِ "خارِ زیر گلو" و نقطه ی فشار برعلیه روسیه و
امتیاز گیری از جمهوریت های آسیای میانه استفاده می کند. در نتیجه، تنور جنگ را در
شمال افغانستان شعله ور ساخته تا به این هدف خود برسد. اما آن چه مایه ی تأسف است
که مردم مظلوم این مناطق طعمه ی هم چو سیاست های استعماری و جنگ های نیابتی می گردند.